De aandacht voor de pijn en het vragen naar een pijncijfer geeft een betere inschatting van de ernst van de pijn en beoordeling van het effect van een behandeling. De Visuele Analoge Scale (VAS) en de Numerieke Rating Schaal (NRS) zijn hiervoor eenvoudig en betrouwbaar te gebruiken. De VAS is een liniaal van 10 centimeter, met links ‘geen pijn’ en rechts ‘ergst denkbare pijn’. In de praktijk blijkt deze liniaal moeilijk hanteerbaar. De NRS blijkt veel gemakkelijker en praktischer te zijn. De NRS is een schaal van 0 (geen pijn) tot 10 (ergst denkbare pijn) en wordt het meest toegepast. Een NRS van 1-4 wordt getypeerd als milde pijn, van 5-6 als matige pijn en 7-10 als ernstige pijn. Ook het verwoorden van de pijn op een zespuntsschaal (geen, heel licht, licht, nogal, ernstig, heel ernstig) is valide en betrouwbaar (Verbal Rating Schaal, VRS).

Voor de behandeling van pijn moet minimaal gestreefd worden naar een klinisch relevante afname van twee punten op de 0-10-schaal en/of een afname van 30%. Een NRS < 5 wordt beschouwd als acceptabel. Bij pijn die niet reageert op de behandeling (moeilijk behandelbare pijn) wordt het gebruik van een multidimensionele pijnanamnese aanbevolen. In onderzoeksverband wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de McGill Pain Questionnaire en de Brief Pain Inventory. In de praktijk wordt vaker de pijnanamnese gebruikt van de Werkgroep Pijnanamnese van het Landelijke Verpleegkundig Pijnnetwerk, waarin op overzichtelijk wijze wordt ingegaan op o.a. de lokalisatie, ernst, duur, verloop, invloed op stemming, de bestaande behandeling en de bijwerkingen.